سرطان مثانه زمانی آغاز می شود که سلول های ناهنجار در پوشش داخلی مثانه شروع به رشد کرده و به یک شیوه غیر قابل کنترل تکثیر شوند. افرادی که مشکلاتی را احساس یا مشاهده می نمایند باید خیلی سریع برای مشخص شدن بیماری با دکتر سعید موحد بهترین دکتر متخصص کلیه و مجاری ادراری در زاهدان مشورت کنند.
انواع مختلفی از سـرطان مثانه وجود دارد:
- کارسینوم ادراری که با نام رسمی کارسینوم سلول انتقالی شناخته می شود، رایج ترین شکل سرطان مثانه ( 80 تا 90 درصد) بوده و در سلول های مجاری ادراری در داخلی ترین لایه دیواره مثانه آغاز می شود.
- کارسینوم سلول سنگ فرشی ( 1 تا 2 درصد) که در سلول های نازک و صاف پوشش دهنده مثانه آغاز می شود.
- آدنوکارسینوم که شکل نادر (1 درصد) سرطان مثانه بوده و در سلول های تولید کننده مخاط در مثانه آغاز شده و احتمالاً تهاجمی نیز می باشد.
علائم سـرطان مثانه
رایج ترین علائم سرطان مثانه شامل موارد زیر می باشد:
- دشوار بودن تخلیه مثانه
- حس سوزش در زمان ادرار کردن
- نیاز مکرر به ادرار کردن
- ادرار دردناک
- درد در ناحیه کمر و پایین شکم
علل سرطان مثانه
به گفته دکتر سعید موحد ، بهترین متخصص کلیه در زاهدان ، برخی فاکتورهایی که می تواند خطر سـرطان مثانه را افزایش دهد عبارتند از:
- استعمال سیگار
- بالا رفتن سن
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص استفاده شده در رنگ کردن منسوجات، پتروشیمی و صنایع لاستیک
- استفاده از داروی شیمی درمانی سیکلوفسفامید
- درمان دیابت با استفاده از داروی پیوگلیتازون
- سابقه فامیلی
- عفونت های مزمن مجاری ادرار
انواع سرطان مثانه
- یکی از شایع ترین انواع سرطان مثانه کارسینوم سلولی انتقالی می باشد که بیش از 90 درصد مبتلایان را شامل می شود. این دسته از سلول ها به دو دسته تهاجمی و غیر تهاجمی تقسیم می شوند.
- دومین نوع کارسینوم سلول سنگ فرشی می باشد که بین 6-8 درصد ازمبتلایان با این نوع سرطان درگیر هستند.
- ادنوکارسینوم سومین نوع است. این گونه حدود یک درصد از انواع سرطان های مثانه را شامل می شود که می تواند در مثانه به وجود بیاید و یا از نقاط دیگر به مثانه وارد شود.
- گونه چهارم کارسینوما سلول های کوچک نامیده می شود که نوعی بسیار نادر است حدود یک الی دو درصد از تمامی نمونه ها بوده و کاملا تهاجمی می باشد.
- نوع پنجم سارکوما در سلول های ماهیچه ای مثانه پدید می آیند و خیلی درصد کمی از سرطان مثانه را شامل می شوند.
چه نشانه هایی برای تشخیص سرطان مثانه وجود دارد
وجود خون در ادرار که می تواند آن را به رنگ قرمز روشن و یا قهوه ای روشن در بیاورد. اگرچه گاهی اوقات ظاهر ادرار طبیعی است و در آزمایش می توان این مسئله را متوجه شد.
- تکرر ادرار
- درد یا سوزش ادرار
- بی اختیاری در ادرار
در صورت برخورد با هریک از این نشانه ها ، سریعا به پزشک مراجعه کنید.
چه عواملی ریسک ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می دهد؟
- استعمال دخانیات
- وجود جهش های ژنتیکی که منجر به سرطان مثانه می شوند.
- داشتن سوابق بیماری های خانوادگی در زمینه سرطان مذکور
- سوابق پرتو درمانی یا درمان به وسیله داروهای ضد سرطان
- مصرف آب آشامیدنی که مقادیر بسیار زیادی آرسنیک در آن موجود می باشد.
- داشتن سابقه در عفونت مثانه
- استفاده طولانی مدت از سوند
تشخیص سرطان مثانه
بهترین اورولوژیست زاهدان ، دکتر سعید موحد برای اینکه تشخیص دهد که شما به سرطان مثانه مبتلا هستید یا خیر تست هایی را انجام می دهد که عبارتند از:
- آزمایش داخلی : پزشک شما با وارد کردن انگشت پوشش داده شده با دستکش در واژن یا راست روده هر گونه علائم ناهنجار را حس می کند.
- آزمایش خون : آزمایش خون برای کنترل سلامت عمومی انجام می پذیرد.
- آزمایش ادرار : تست های ادرار به منظور کنترل وجود یا عدم وجود باکتری مورد استفاده قرار می گیرد. اگر در ادرار شما خون مشاهده شود، از شما خواسته می شود تا ظرف چند روز تعدادی آزمایش را انجام دهید. نتایج این آزمایشات برای کنترل سلول های سرطانی به آزمایشگاه ارسال خواهد شد.
- سی تی اسکن : تهیه عکس سی تی اسکن از چندین اندام از جمله مثانه می تواند به شناسایی هرگونه تومور کمک کند.
- سونوگرافی : اسکن های سونوگرافی تصاویری از اندام را تولید کرده و می تواند وجود و اندازه سرطان را نشان دهد. گاهی شناسایی تومورهای کوچک بوسیله سونوگرافی دشوار می باشد.
سیستوسکوپی و بیوپسی
سیستوسکوپی یک روند رایج استفاده شده برای تشخیص سرطان مثانه است. در این شیوه دکتر موحد از طریق آزمایش داخل مثانه با استفاده از یک لوله نازک مجهز به منبع نور و دوربین بنام سیستوسکوپ فرایند بررسی را انجام می دهد و در صورتی که بافت های ناهنجار شناسایی شوند، نمونه برداری از بافت ( بیوپسی) انجام می شود.
بعد از تشخیص سرطان مثانه چه اتفاقی می افتد؟
- بعد از تشخیص سرطان مثانه فرد دچار غم، سردرگمی و اضطراب می شود. این واکنش ها کاملاً نرمال هستند. با پزشک، خانواده و دوستان درباره گزینه های درمان صحبت کرده و اطلاعات مورد نیاز را کسب کنید.
- به منظور اطمینان از دریافت بهترین مراقبت، بهترین ارولوژیست زاهدان، تیمی از متخصصان را جهت برنامه ریزی و خلق طرح درمان شما بر اساس سلامت عمومی، میزان پیشرفت سرطان و ترجیحات و نیازهای شما، تشکیل می دهد.
عوامل ریسک در ابتلا به تومور مثانه؟
عوامل خطر سرطان، هر چیزی است که احتمال ابتلا به آن را افزایش می‌دهد. عوامل زیر ممکن است خطر ابتلا به تومور مثانه را افزایش دهند:
- سن: با بالا رفتن سن، شانس ابتلا به سرطان مثانه افزایش می‌یابد، به طوری که بیش از ۷۰ درصد افراد مبتلا به سرطان مثانه بیش از ۶۵ سال سن دارند.
- جنسیت: احتمال ابتلا به سرطان مثانه در مردان نسبت به زنان ۴ برابر بیش‌تر است، اما میزان مرگ و میر در زنان بیش‌تر از مردان است.
- بیماری‌های مزمن مثانه: سنگ مثانه و عفونت مثانه خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می‌دهند. افرادی که از کمر به پایین فلج شده‌اند و برای دفع ادرار به کاتتر ادراری نیاز دارند مستعد عفونت‌های ادراری هستند و احتمال ابتلا به سرطان مثانه در آن‌ها بالاست.
- نژاد: احتمال ابتلا به سرطان مثانه در افراد سفید پوست دو برابر بیش‌تر از افراد سیاه پوست است، اما میزان مرگ و میر سیاه پوستان دو برابر بیش‌تر از سفیدپوستان است.
- پیشینه‌ی قبلی سرطان مثانه: در افرادی که قبلاً یک بار به سرطان مثانه مبتلا بوده‌اند، احتمال عود دوباره‌ی سرطان مثانه وجود دارد، به همین دلیل غربالگری پس از درمان هر ۳ تا ۶ ماه یکبار توصیه می‌شود.
- شیستوزومیازیس یا عفونت با انگل شیستوزوما: افرادی که این بیماری انگلی را دارند، با احتمال بیشتری به سرطان سلول‌های سنگفرشی مثانه مبتلا می‌شوند. شیستوزومیازیس در قسمت‌هایی از آفریقا، آمریکای جنوبی، آسیای جنوب شرقی و خاورمیانه یافت می‌شود.
- سندروم لینچ: افراد مبتلا به نوعی بیماری ارثی به نام سندرم لینچ که قبلاً با نام سرطان کولورکتال غیرپولیپوزی ارثی یا HNPCC شناخته می‌شد، با خطر بالای ابتلا به سرطان مثانه روبرو هستند.
عوامل قابل کنترل خطر سرطان مثانه
بعضی از عوامل خطر مرتبط با تومور مثانه قابل کنترل هستند و با تغییر سبک زندگی می‌توان احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش داد. برخی از مهم‌ترین عوامل عبارت‌اند از:
- استفاده از تنباکو: سیگار کشیدن، شایع‌ترین عامل خطر است. احتمال ابتلا به سرطان مثانه در افراد سیگاری ۴ تا ۷ برابر بیش‌تر از افراد غیر سیگاری است.
- مواد شیمیایی: تماس با مواد شیمیایی مورد استفاده در صنایع نساجی، لاستیک، چرم، رنگ، چاپ و برخی مواد شیمیایی معطر می‌تواند خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش دهد.
- استفاده از سیکلوفسفامید: خطر ابتلا به سرطان مثانه در افرادی که با سیکلوفسفامید شیمی درمانی شده‌اند افزایش می‌یابد.
- استفاده از پیوگلیتازون (Actos): خطر ابتلا به سرطان مثانه در افرادی که برای درمان دیابت داروی پیوگلیتازون را به مدت بیش از ۱ سال مصرف کرده‌اند، افزایش یافته است. با این حال، مطالعات منتشر شده نتایج متناقضی را نشان داده‌اند.
- شیمی درمانی و پرتودرمانی در ناحیه‌ی لگن.
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مانند آرسنیک در آب آشامیدنی.
- مصرف مایعات به میزان کم.
آیا سرطان مثانه خطرناک است ؟
شنیدن نام سرطان و فکر به مراحل درمان و عواقب آن ، بی شک ترس خاصی به جان افراد می اندازد. در گذشته ، به دلیل ناشناخته بودن نسبی ریشه بیماری ها و ناتوانی علم پزشکی برای درمان آن ها ، آمار مرگ و میر ناشی از سرطان های گوناگون بسیار بالا بود اما امروزه با پیشرفت های حاصل شده در زمینه پزشکی و درمان ، تا حد بسیار زیادی می توان بیماری های مختلف را شکست داد.
در رابطه با سرطان مثانه هم این موضوع صدق می‌کند . یعنی ، هرچند نمی توان ریسک و خطر بیماری را نادیده گرفت و با خیال راحت گفت که یک بیماری ساده و بی خطر است ( چرا که امار افرادی که به دلیل ابتلا به این بیماری جان خود را از دست داده اند ، خلاف آن را ثابت می کند). اما علت مرگ بسیاری از افراد مبتلا به سرطان مثانه غیر متاستاتیک ، خود سرطان مثانه نیست.
نکته جالب…
پژوهشی که در سال 2020 انجام شد ، نشان داد که حدود 44 درصد از مرگ و میرها در افرادی که به سرطان مثانه مبتلا بودند به خود سرطان مربوط نمی‌شود ، بلکه علت آن ریشه در سرطان های غیر مثانه ( حدود 10 درصد) و سایر علل غیر سرطانی (حدود 34.2 درصد) دارد .
بر اساس همین مطالعه ، بیماری قلبی و بیماری انسدادی مزمن ریه شایع ترین علل غیر سرطانی مرگ و میر گزارش شده بودند. با استناد به همین مطالعه ، محققان عنوان کردند افرادی که با این بیماری دست و پنجه نرم می کنند در مقایسه با افرادی که هرگز سرطان مثانه نداشته اند ، در معرض خطر بیشتری برای مرگ ناشی از سرطان های ثانویه، بیماری های قلبی و COPD هستند.
لازم به ذکر است که بیماری قلبی و COPD هر دو بیماری های مرتبط با سیگار هستند، همانطور که سرطان مثانه نیز وجود دارد.
