تومور مثانه یکی از رایج ترین انواع تومور می باشد که منشاء آن سلول های مثانه است. مثانه یک اندام ماهیچه ای توخالی در قسمت پایینی شکم می باشد که ادرار در آن ذخیره می شود. مراجعه به دکتر سعید موحد جراح و متخصص مجاری ادراری می تواند در بررسی و درمان عواملی که موجب درد در این ناحیه هستند منجر شود و در صورتی که نیازمند درمان باشید سریع نسبت به آن اقدام شود.
تومور مثانه اغلب اوقات از سلول هایی (سلول های اوروتلیال) منشاء می گیرد که پوشش داخلی مثانه شما را تشکیل داده اند. سلول های اوروتلیال در کلیه های شما و لوله هایی (میزنای) که کلیه ها را به مثانه متصل می کنند نیز وجود دارند. سرطان اوروتلیال می تواند در مثانه و میزنای ها نیز اتفاق بیافتد ولی وقوع آن در مثانه، رایج تر است.
بیشتر سرطان های مثانه در مراحل اولیه یعنی زمانی که سرطان بسیار قابل درمان است، تشخیص داده می شوند. ولی حتی سرطان های مثانه در مراحل اولیه نیز می توانند بعد از درمان موفق، عود یا بازگشت داشته باشند. به همین دلیل لازم است افراد مبتلا به سرطان مثانه به مدت چند سال بعد از درمان، به منظور بررسی سرطان مثانه احیا شده، تحت آزمایشات پیگیری قرار بگیرند.
درمان سرطان مثانه
گزینه های درمان سرطان مثانه به تعدادی از فاکتورها بستگی دارد که شامل نوع سرطان، درجه سرطان و مرحله سرطانی می باشد که به همراه سلامت عمومی و ترجیحات درمانی شما، در نظر گرفته می شود.
درمان تومور مثانه شامل:
- عمل جراحی، برای برداشتن سلول های سرطانی
- ایمنی درمانی، برای راه اندازی سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سلول های سرطانی، در مثانه یا در کل بدن
- شیمی درمانی در مثانه برای درمان سرطان هایی که به پوشش داخلی مثانه محدود می باشند ولی دارای ریسک بالای عود یا پیشرفت به مرحله بالاتر هستند.
- شیمی درمانی برای کل بدن (شیمی درمانی سیستمیک) به منظور افزایش شانس درمان در فردی که برای برداشتن مثانه، تحت عمل جراحی قرار گرفته یا به عنوان یک درمان اولیه در زمانی که جراحی، گزینه مورد نظر نمی باشد.
- پرتو درمانی، برای تخریب سلول های سرطانی، اغلب به عنوان یک درمان اولیه در زمانی که عمل جراحی ، گزینه مطلوب نمی باشد.
گاهی ممکن است ترکیبی از دستاوردهای درمانی توسط پزشک و تیم مراقبتی شما، توصیه شود.
آیا سرطان مثانه قابل درمان می باشد؟
سرطان مثانه اغلب زمانی قابل درمان است که در مراحل اولیه شناسایی شود ولی در مراحل پیشرفته، چالش برانگیزتر می شود. عود یا برگشت آن حتی در مراحل اولیه تومور نیز یک خطر به شمار می آید بنابراین مراقبت منظم بعد از درمان یا عمل جراحی، الزامی می باشد.
درجه تومور مثانه
تومورهای مثانه را می توان بر اساس شکل قابل مشاهده سلول های سرطانی در زیر میکروسکوپ، طبقه بندی کرد که همین امر، نوع رفتار با آن ها را مشخص می نماید. شکل ظاهری سلول ها در طبقه بندی “درجه تومور” دخیل می باشد. سرطان مثانه می تواند درجه بالا یا درجه پایین باشد بنابراین یک سیستم شماره گذاری سه درجه ای برای ارائه جزئیات بیشتر، مورد استفاده قرار می گیرد.
- تومور مثانه درجه بالا: یک نوع تومور با سلول ها و بافت دارای شکل غیر عادی.
تومورهای درجه بالا، نسبت به تومورهای درجه پایین با شدت کمتری رشد کرده و احتمال شیوع در دیواره ماهیچه ای و دیگر اندام ها و بافت ها در آن بیشتر است.
- تومور مثانه درجه پایین: یک نوع تومور که در آن سلول ها از نظر سازماندهی و شکل ظاهری، به سلول های سالم شباهت زیادی دارند. آن ها معمولاً به تدریج رشد کرده و احتمال حمله آن ها به دیواره ماهیچه مثانه در مقایسه با تومورهای درجه بالا کمتر است.
علائم و نشانه های سرطان مثانه
سرطان مثانه اغلب در مراحل اولیه قابل تشخیص می باشد چون در این سرطان ، خون در ادرار مشاهده می شود و نشانه های دیگری نیز وجود دارد.
خون در ادرار
در بیشتر مواقع خون در ادرار، اولین علامت تومور مثانه می باشد. مقدار خون در ادرار به اندازه ای هست که بتواند رنگ ادرار را به نارنجی، صورتی یا در موارد نادر به قرمز پررنگ تغییر دهد. گاهی اوقات رنگ ادرار نرمال است ولی مقادیر اندکی خون در زمان انجام آزمایش ادرار به دلیل نشانه های دیگر یا بخشی از چک آپ پزشکی عمومی، مشاهده می شود.
خون ممکن است یک روز در ادرار مشاهده شود و روز دیگر خونی در ادرار وجود نداشته باشد و ادرار برای چند هفته یا حتی چند ماه شفاف باشد. ولی اگر فرد مبتلا به سرطان مثانه باشد، خون دوباره نمایان می شود.
مشاهده خون در ادرار همیشه به معنی سرطان مثانه نمی باشد. اغلب اوقات مشاهده خون به دلایل دیگری مثل عفونت، تومورهای خوش خیم (غیر سرطانی)، سنگ کلیه یا مثانه یا بیماری های خوش خیم دیگر کلیه اتفاق می افتد. با این وجود بررسی آن توسط پزشک به منظور شناسایی دلیل، حائز اهمیت است.
تغییر در رفتار مثانه
سرطان مثانه ممکن است گاهی اوقات باعث تغییراتی در ادرار کردن شود که عبارتند از:
- ادرار کردن بیشتر از حد معمول
- احساس درد یا سوزش در طول ادرار
- مشکل داشتن در ادرار کردن و جریان ضعیف ادرار
- نیاز به بیدار شدن چندباره در طول شب برای ادرار کردن
- احساس نیاز به ادرار کردن حتی زمانی که مثانه پر نمی باشد.
این علائم به احتمال زیاد در اثر عفونت مجاری ادرار، سنگ مثانه، یک مثانه بیش فعال یا یک پروستات بزرگ شده (در مردان) به وجود می آید.
علائم سرطان مثانه پیشرفته
سرطان مثانه ای که بسیار رشد کرده و در دیگر بخش های بدن پخش شده است گاهی اوقات می تواند باعث بروز علائم دیگری شود. این علائم عبارتند از:
- ناتوانی در ادرار کردن
- احساس درد در قسمت پایینی در یک طرف کمر
- از دست دادن اشتها و کاهش وزن
- احساس خستگی و ضعف
- ورم کردن پاها
- درد استخوان
بازهم بسیاری از این علائم ممکن است بنا به دلایلی غیر از سرطان مثانه بوجود آیند ولی بررسی آنها حائز اهمیت می باشد.
اگر دلیلی وجود دارد که شما را به ابتلا به سرطان مثانه مشکوک می کند، پزشک از یک یا چند آزمایش یا تست بیشتر برای یافتن دلیل، استفاده خواهد کرد.
پیش بینی سرطان مثانه
پیش بینی به معنی نتیجه مورد انتظار از بیماری می باشد. شما می توانید در مورد پیش بینی نتیجه با پزشک خود مشورت کنید ولی امکان پیش بینی دوره دقیق بیماری برای همگان امکان پذیر نمی باشد.
به منظور انجام پیش بینی، پزشک شما نتایج آزمایشات، نوع سرطان مثانه، مرحله، درجه و الگوی خطر، واکنش شما به درمان و فاکتورهایی از قبیل سن، تناسب اندام و تاریخچه پزشکی تان را در نظر می گیرد. تومور در مثانه معمولاً به خوبی قابل درمان می باشد خصوصاً اگر زود تشخیص داده شود.
مراحل سرطان مثانه
سرطان مثانه، مانند سایر سرطان ها، در مراحل مختلف ارزیابی می شود. این مراحل شرح می دهند که سرطان تا چه میزان شیوع پیدا کرده است. بخش کلیدی اطلاعات، به شما و پزشکتان در انتخاب بهترین درمان برای یک مورد خاص کمک خواهد کرد.
مراحل تومور های سرطانی در مثانه دو نوع می باشد- مرحله بالینی و مرحله پاتولوژیکی
- در مرحله بالینی، پزشک شما نظر خود را در خصوص میزان پیشرفت سرطان ارائه می دهد. این بر اساس تعداد تست های انجام شده ، از قبیل آزمایشات فیزیکی، تست های تصویر برداری مثل ام آر ای یا اسکن های سی تی و نمونه برداری استوارمی باشد.
پزشک شما از این اطلاعات برای برنامه ریزی درباره درمان استفاده خواهد کرد.
- مرحله پاتولوژیکی چیزی است که پزشک شما بعد از جراحی برای برداشتن غده سرطانی، تعیین می نماید. وی به بررسی نتایج آزمایشات قبلی می پردازد. او همچنین اطلاعات به دست آمده در طول جراحی را به منظور ارائه نظر درخصوص میزان پیشرفت تومور، مورد استفاده قرار می دهد.
آیا سرطان مثانه قابل پیشگیری می باشد؟
- هیچ روش قطعی برای پیشگیری از سرطان مثانه وجود ندارد. برخی فاکتورهای خطر مثل سن، جنسیت، نژاد و تاریخچه خانوادگی، قابل کنترل نمی باشند. ولی چیزهایی وجود دارند که می توانید برای کمک به کاهش خطر، انجام دهید:
سیگار نکشید:
تصور می شود که سیگار کشیدن علت نیمی از تمام سرطان های مثانه است. این شامل استعمال انواع دخانیات – سیگار یا پیپ – می باشد.
قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی خاص در محل کار خود را محدود کنید:
کارگران در مراکز صنعتی که از برخی مواد شیمیایی ارگانیک خاص استفاده می کنند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان مثانه قرار دارند. محل های کاری که این مواد عموماً در آنها مورد استفاده قرار می گیرند شامل صنایع لاستیک، چرم، مواد چاپی، منسوجات و صنایع رنگ می باشند. اگر در مکانی کار می کنید که در معرض چنین موادی قرار دارید، اقدامات ایمنی محل کارتان را به خوبی دنبال کنید.
مقدار زیادی مایعات بنوشید:
شواهدی وجود دارد که نشان می دهد مقدار زیاد مایعات بخصوص آب خطر بروز تومور مثانه را کاهش می دهد.
سبزیجات و میوه جات بخورید:
برخی مطالعات نشان می دهد که یک رژیم غذایی حاوی مقدار فراوان میوه جات و سبزی جات می تواند به مراقبت در برابر سرطان مثانه کمک کند ولی مطالعات دیگر به چنین موضوعی دست پیدا نکرده اند.
با این وجود، معلوم شده است که داشتن یک رژیم غذایی سالم مزایای بسیاری از قبیل کاهش خطر ابتلا به برخی انواع سرطان های دیگر را نیز به همراه دارد.
